Internationaal Film Festival Rotterdam (IFFR) 2020
Een ruime week vakantie in eigen land!
Welke landen heb ik gezien?
Welke mensen ontmoet, ervaringen opgedaan?
Wat was het mooiste, wat viel er tegen?
Qua ecologische voetafdruk kan het natuurlijk niet beter: het festival is weliswaar massaal (veel van alles, volle zalen) - 'grootstedelijke verdichting' - maar alles kan lopend of op de fiets.
Ondertussen komt zowat de hele wereld voorbij.
Van Afrika tot de poolcirkel, van Patagonië tot India, van Nederland tussen de wereldoorlogen tot Oekraïne in 2025.
En kijk nog eens goed naar het iconische tijgerlogo: wat is het mooi!
Voor het eerst heb ik me dan ook zonder reserves in het festival gestort.
Ik ging er natuurlijk altijd wel heen, maar bezocht nooit meer dan twee films per jaar.
Waarom eigenlijk niet?
Ik had er wel theorieën over: 'vier films op een dag, dat kan ik emotioneel niet verwerken', 'als ik een film goed vind blijf ik er de hele dag over nadenken, en dan komt er wéér een film overheen...'.
Voor een portie nuffigheid deinsde ik evenmin terug: 'Waar zie je al die mensen de rest van het jaar? In de filmtheaters zit je meestal in een lege zaal, bij precies dezelfde films! Ze komen vooral naar het festival omdat iederéén gaat!'
IFFR 2020 tickets. Foto: Ietje Luur
Maar wat blijkt (zie bovenstaande afbeelding)?
Nu ik ineens gratis kon deelnemen - dat wil zeggen: last minute met Rotterdampas - lustte ik ineens wel pap van het IFFR.
Eigenlijk vond ik het festival dus gewoon te duur: tijdig aangeschafte IFFR-tickets zijn nóg duurder dan reguliere filmhuisfilms.
Mijn dochter ontdekte de actie - die al drie jaar blijkt te bestaan - vorig jaar, helaas tegen het einde van het festival.
Je meldt je precies een half uur voor aanvang van de film bij de kassa.
Als de film nog niet is uitverkocht kun je er gratis in, tegen zes euro zónder Rotterdampas.
Nu ik ineens gratis kon deelnemen - dat wil zeggen: last minute met Rotterdampas - lustte ik ineens wel pap van het IFFR.
Als de film nog niet is uitverkocht kun je er gratis in, tegen zes euro zónder Rotterdampas.
 |
| IFFR 2020 dagprogramma: voorselectie. Foto: Ietje Luur |
Wat viel er veel te ontdekken!
Bij aanvang van het festival haalde ik twee krantjes, las de omschrijvingen van alle films en omcirkelde - met een kleinere of een grotere cirkel - de films die mij interessant leken.
Vervolgens bekeek ik trailers, en 's avonds werkte ik het dagschema - zie bovenstaande afbeelding - van de volgende dag bij, soms met noteringen I, II en III.
 |
| Uit 'Serial parallels'. Foto IFFR 2020 |
Voor ik het huis uit ging controleerde ik nog even of bepaalde films al waren uitverkocht.
Zo niet, dan was het zaak om precíes een half uur van tevoren vóóraan in de rij te staan.
Bij voorkeur bij Pathé, omdat daar altijd tenminste twee en vaak drie vrijwilligers zaten.
Daar raakte ik soms in gesprek met andere 'schooiers' - eveneens met de Rotterdampas in de aanslag - en ging een enkele film nét aan mijn neus voorbij omdat ik even niet oplette.
Precies een half uur van tevoren begonnen de mensen thuis immers ook kaarten te bestellen, voor de helft van het reguliere tarief.
Op dat moment ging het ineens hard.
Bij een aldus uitverkochte film (I) had ik in mijn dagschema gelukkig altijd een alternatief (II) paraat, en vaak zelfs nog een derde (III).
 |
| Cartoon: Hein de Kort, verkregen via internet. 'Hahahahahahahaha' 'Wat? Wat vroeg ie?' 'Waar je hier in de buurt kan parkeren' |
Hard werken is het wél ;-)
Maar na enkele dagen kreeg ik er handigheid in.
Er sloop een vorm van festival-routine in: ik wist de onopvallende fietsenrekken om de hoek van de theaters meteen te vinden, en de snelste kassa's.
Verder lette ik op de grootte van de zaal die de kans op een last minute kaartje natuurlijk mede bepaalt.
Eenmaal voorbereid liep ik op sommige dagen naadloos van de ene film naar de andere.
Het was extra leuk om zoveel verschillende theaters te zien, waaronder enkele zalen - Het Oude Luxor - waar ik nog nooit was geweest.
 |
| Het Oude Luxor, zaal. Foto: Het oude Luxor |
Wat opvalt: de mensen waren vroeger dunner of kleiner.
Of tenminste minder verwend.
In deze tijd kun je mensen vermoedelijk alleen nog naar bioscoop of theater lokken met zeer ruime plekken, waar je zelfs je drankje - of chipsbeker - kwijt kunt in een houdertje.
Zo niet in het Oude Luxor: wie lang en enigszins gezet is - of de buurman m/v - zit gedurende de voorstelling noodgedwongen roerloos.
Maar de zaal is mooi en heeft sfeer.
De films
Mijn top drie?
Zonder mijn 11 kenmerken erbij te halen, was er meteen een intuïtieve rangorde:
1) Nasir
2) This is not a burial, it's a resurrection
3) Gedeelde derde plek voor The Longest Day en Yellowing
Opvallend waren de films over HongKong, waarvan ik er vier heb kunnen zien; nogal verschillend maar allemaal erg de moeite waard.
De eerste twee favorieten vielen op door beeldschoon camerawerk in combinatie met diepgang en een gevoel van noodzaak ('deze film moest worden gemaakt' - 1 van de 11 kenmerken).
In de Q&A verklaarde de regisseur van Nasir dat de beelden niet in de eerste plaats esthetisch bedoeld waren, noch symbolisch.
Het was hem er vooral om te doen dat de dagelijkse leefwereld en zelfs de binnenwereld van de hoofdpersoon - een moslim in een Hindu-gemeenschap - invoelbaar zouden worden voor de kijker.
Enfin, dat is uitstekend gelukt.
Nasir slaat in als een bom.
Even mooi, noodzakelijk én indringend is nummer twee, waarin een gepland stuwmeer en een onverzettelijke grootmoeder centraal staan.
De films volgens de 11 kenmerken
Wat valt er volgens de 11 kenmerken te zeggen over de 22 films die ik op het festival heb gezien?
Maatschappijkritiek lijkt mijn belangrijkste selectiecriterium.
Al ligt het er bij de ene film dik bovenop (Lydia Lunch, Yellowing) terwijl de maatschappijkritiek in andere films meer onder de oppervlakte blijft.
Bij 'maatschappijkritisch' hoort ook het doorbreken van vanzelfsprekendheden.
Toch is het niet helemaal hetzelfde.
Juist subtiele films die niet direct met de deur in huis vallen kunnen je soms flink aan het denken zetten, zoals bijvoorbeeld Memories to Choke On, Drinks to Wash Them.
In deze film staat de taal centraal.
Taal is gestolde werkelijkheid.
Of liever: een opvatting over de werkelijkheid.
Wie de taal bevraagt, bevraagt vanzelfsprekendheden.
Ook in Sicherheit123, over de vele veiligheidsmaatregelen in de Alpen om bewoners én toeristen te beschermen, ligt de kritiek onder de oppervlakte.
Het lijkt vanzelfsprekend om veiligheid boven alles te stellen, maar het kan geen kwaad om daar eens wat vraagtekens bij te plaatsen..
Gaat het niet te ver?
Waarom zoeken mensen die gevaarlijke plekken eigenlijk op?
Welke waarden - landschap, natuur, ecologie - worden voor de veiligheid opgeofferd?
Soms kijk je letterlijk achter de schermen, zoals in het droogkomische Meanwhile on Earth, over het Zweedse begrafeniswezen.
Eenmaal achter de coulissen lijkt de gang van zaken waaraan we gewend zijn geraakt - discretie, rituelen, verregaande mechanisatie - ineens absurdistisch.
De psychologische diepgang van de acteurs is een ander belangrijk 'literair' kenmerk.
Ook hier staat Nasir wat mij betreft op één, op de voet gevolgd door This is not a burial.
Maar ook het Italiaanse familiedrama Rosa Pietra Stella is in dit opzicht vermeldenswaard.
Vooral het 11-jarige dochtertje - uiteindelijk door Jeugdzorg uit huis geplaatst - speelt geweldig.
Of The Longest Day: een absurdistische verzameling ogenschijnlijk onsamenhangende scenes rond het midzomernachtfeest.
Wat bezielt de personages?
Waarom doen ze wat ze doen?
Het draait allemaal om het stellen van vragen.
In een film zie ik liever meer (opgeworpen) vragen dan antwoorden.
Door vragen op te werpen doorbreek je vanzelfsprekendheden.
Kijk maar, het is niet zo eenvoudig als het lijkt!
Een voorbeeld van een film die op dit punt niet zo goed scoort is Adults in the room over de Griekse minister van financiën Varoufakis.
Het is allemaal iets te voorspelbaar en cliché-matig.
Een open einde betekent juist dat de kijker zelf aan zet is.
Nasir heeft geen open einde, de afloop wordt de kijker juist op het netvlies gebrand.
Wel vraagt de kijker zich na afloop wanhopig af wat er met de door hem zo liefdevol verzorgde naasten zal gebeuren.
In The longest day is het einde dan weer onverwacht zoetsappig, maar ook een beetje absurdistisch en 'te mooi om waar te zijn' (en om die reden enigszins onbehaaglijk)
Ofrenda, van een piepjonge (21!) Argentijnse regisseur spant qua open einde en kijker aan zet de kroon.
Deze film draait om onzekerheden, en de gebrekkige kneedbaarheid van de werkelijkheid.
Het gevoel van noodzaak is voor mij een belangrijk punt.
Zowel Nasir als This is not a burial worden hierdoor gedragen.
In deze films gaat het vooral om de onverwisselbare details: zó is het leven in dát huis, in dít onvervangbare dal, van déze mensen (en hun doden).
Maar bijvoorbeeld ook Atlantique, een film die al eerder in de prijzen viel (Cannes).
Ook de films die in het kader van het verzet in HongKong op het festival werden vertoond komen op mij over als noodzakelijke getuigenissen.
Yellowing is een opvallend moedige documentaire over de Occupy-beweging in HongKong (2015).
Om deze acties van dichtbij te kunnen vastleggen hebben de makers zelf hun leven gewaagd.
Maar ook The longest day lijkt voort te zijn gekomen uit een behoefte om te getuigen over bepaalde (verborgen) aspecten van de werkelijkheid.
In deze originele film worden dagelijkse kwellingen en relationele problemen die we allemaal kennen uitgebeeld.
De acteurs gaan hiervoor psychologisch wel uit de kleren (naakt acteerspel, psychologische diepgang).
Een film die op dit punt (gevoelde noodzaak) een beetje tegenviel was Emilia.
Geworstel met liefdesproblemen, gegoten in een trage arthouse film, die desondanks meer vorm dan inhoud is.
Maar in het land van herkomst mogelijk revolutionair, vanwege het thema (liefde tussen vrouwen).
Ook Adults in the room over de Griekse minister leek minder voort te komen uit diepgevoelde noodzaak dan uit de gedachte: zou het niet vermakelijk/interessant zijn om hier eens een film over te maken?
Achtergrondmuziek is er vaker wel dan niet, ook in de arthouse film.
Helaas heb ik met achtergrondmuziek altijd het idee dat ik in de maling wordt genomen.
Zijn het nu de beelden (film!) of is het vooral de muziek waardoor mijn emoties gestuurd worden?
Ik word er achterdochtig van - zeker bij aanhoudende en harde muziek - en raak afgeleid.
Alweer is Adults in the room het meest clichématige voorbeeld.
Veel films zijn traag.
Traagheid is een kwaliteit van de literaire film, maar natuurlijk niet koste wat het kost.
Al is het maar omdat geen vaste regels of protocollen nóg kenmerkender is.
Oftewel: een trage film is niet per se een literaire film.
Wel is een film volgens het boekje, zonder één grensverleggende of verrassende gedachte bijna per definitie de filmvariant van de Bouquet-reeks.
Ofrenda is bijvoorbeeld opvallend traag.
Dit debuut is zeker de moeite waard - goede acteurs, mooie beelden - maar lang niet de beste van de films die ik heb gezien.
Interessant is dat deze film van een 21-jarige debutant juist bij de oudere vrouwen in de zaal erg in de smaak lijkt te vallen: 'you made a poem', merkt eentje op.
Nasir is traag, maar nergens té.
Wat lang in beeld gehouden wordt, is belangrijk: daar komt het op neer.
Zoals bijvoorbeeld ook het gezicht en interieur van de oude weduwe in It's not a burial, dat zich na de film op je netvlies heeft gebrand.
Emilia is eveneens traag - voldoet in die zin 'aan de regels' - maar Sibyl, een Franse, wat psychologische film weer niet.
Toch is Sibyl, dat net als Emilia over strubbelingen in de liefde gaat, wat mij betreft de betere film van de twee.
Ook de films over bodem, landschap en fossielen (Magic Mountain, At the bottom of the sea, Suzanne Daveau, Sicherheit123) zijn traag.
Evenals de onderwerpen die hierin centraal staan, dat moet er wel bij...
In sommige films keert de traagheid zich tegen je, zoals in Lost in the fumes, over een vroege rebel in HongKong.
Deze film zou naar mijn idee aantrekkelijker zijn met een pondje minder.
Dan is er Atlantis, een nogal zwarte en hier en daar absurdistische film uit de Oekraïne.
Traag, jawel, en de kijker wordt enigszins op de proef gesteld.
Zo kom ik op een ander kenmerk van de literaire film: het vermijden van commerciële verleidingstactieken.
Zo'n film kán een beproeving worden, maar dat is hier niet het geval.
Atlantis lijkt voort te komen uit de diepere noodzaak om ondanks verschrikkingen - '2025, one year after de war' - en (ecologische) verwoesting op zoek te gaan naar de zin van het leven.
En vooral: naar wat mensen bindt; aan elkaar en aan hun omgeving.
Tot slot de kracht van het beeld, die geen voice-over of ander toevoeging (muziek) nodig heeft.
Bij documentaires is dit misschien teveel gevraagd, hoewel enkele docu's in deze reeks uitblinken in beeld zonder toelichting (Sicherheit123).
Bijzonder in dit verband is de dansfilm The Cube Phantom, die buiten alle categorieën lijkt te vallen.
Natuurlijk is er muziek, maar er is tenminste geen commentaar.
Toch is het op een bepaalde manier een documentaire.
De maker is aanwezig bij de Q&A en verklaart dat hij aanvankelijk een documentaire wilde maken over de recente ontwikkelingen in HongKong.
Maar er waren 'al zoveel goede documentaires' dat het hem bezwaarlijk leek om daar nog een aan toe te voegen.
Zo ontstond het idee van een dansfilm op tien verschillende locaties in de stad.
Deze film is zeer expressief, conceptueel.
Bijna beeldende kunst:
Het idee is origineel, en de uitvoering is perfect.
Al zijn de dansers freelancers en behoren ze niet tot de absolute top in de danswereld.
Deze film scoort dus ook goed op het punt geen vaste protocollen.
Vergeet ik nog iets, in het kader van de 'literaire meetlat'?
Lydia Lunch is nu niet bepaald een literaire film, maar desalniettemin de moeite waard, maatschappijkritisch en zelfs heerlijk opstandig en feministisch.
Soms kan een enkel kenmerk - in dit geval maatschappijkritisch - dus heel zwaar meetellen in het oordeel.
De korte film Serial Parallels is een feest.
Al zou ik niet weten hoe ik deze film volgens mijn eigen meetlat zou moeten beoordelen.
De beelden spreken voor zich.
Alles bij elkaar is dat toch het grootste compliment dat je een film - immers een verzameling beelden - kunt maken.
Zonder mijn 11 kenmerken erbij te halen, was er meteen een intuïtieve rangorde:
1) Nasir
2) This is not a burial, it's a resurrection
3) Gedeelde derde plek voor The Longest Day en Yellowing
 |
| Uit 'Nasir'. Foto IFFR 2020 |
Opvallend waren de films over HongKong, waarvan ik er vier heb kunnen zien; nogal verschillend maar allemaal erg de moeite waard.
De eerste twee favorieten vielen op door beeldschoon camerawerk in combinatie met diepgang en een gevoel van noodzaak ('deze film moest worden gemaakt' - 1 van de 11 kenmerken).
In de Q&A verklaarde de regisseur van Nasir dat de beelden niet in de eerste plaats esthetisch bedoeld waren, noch symbolisch.
Het was hem er vooral om te doen dat de dagelijkse leefwereld en zelfs de binnenwereld van de hoofdpersoon - een moslim in een Hindu-gemeenschap - invoelbaar zouden worden voor de kijker.
Enfin, dat is uitstekend gelukt.
Nasir slaat in als een bom.
Even mooi, noodzakelijk én indringend is nummer twee, waarin een gepland stuwmeer en een onverzettelijke grootmoeder centraal staan.
 |
| Uit 'This is not a burial, it's a resurrection'. Foto IFFR 2020 |
De films volgens de 11 kenmerken
Wat valt er volgens de 11 kenmerken te zeggen over de 22 films die ik op het festival heb gezien?
 |
| De 11 kenmerken van de 'literaire' film |
Maatschappijkritiek lijkt mijn belangrijkste selectiecriterium.
Al ligt het er bij de ene film dik bovenop (Lydia Lunch, Yellowing) terwijl de maatschappijkritiek in andere films meer onder de oppervlakte blijft.
 |
| Lydia Lunch en Beth B. IFFR 2020 |
Bij 'maatschappijkritisch' hoort ook het doorbreken van vanzelfsprekendheden.
Toch is het niet helemaal hetzelfde.
Juist subtiele films die niet direct met de deur in huis vallen kunnen je soms flink aan het denken zetten, zoals bijvoorbeeld Memories to Choke On, Drinks to Wash Them.
In deze film staat de taal centraal.
Taal is gestolde werkelijkheid.
Of liever: een opvatting over de werkelijkheid.
Wie de taal bevraagt, bevraagt vanzelfsprekendheden.
 |
| Uit 'Memories to choke on...'. Foto IFFR 2020 |
Ook in Sicherheit123, over de vele veiligheidsmaatregelen in de Alpen om bewoners én toeristen te beschermen, ligt de kritiek onder de oppervlakte.
Het lijkt vanzelfsprekend om veiligheid boven alles te stellen, maar het kan geen kwaad om daar eens wat vraagtekens bij te plaatsen..
Gaat het niet te ver?
Waarom zoeken mensen die gevaarlijke plekken eigenlijk op?
Welke waarden - landschap, natuur, ecologie - worden voor de veiligheid opgeofferd?
 |
| Uit 'Meanwhile on earth'. Foto IFFR 2020 |
Soms kijk je letterlijk achter de schermen, zoals in het droogkomische Meanwhile on Earth, over het Zweedse begrafeniswezen.
Eenmaal achter de coulissen lijkt de gang van zaken waaraan we gewend zijn geraakt - discretie, rituelen, verregaande mechanisatie - ineens absurdistisch.
De psychologische diepgang van de acteurs is een ander belangrijk 'literair' kenmerk.
Ook hier staat Nasir wat mij betreft op één, op de voet gevolgd door This is not a burial.
 |
| Uit 'Rosa Pietra Stella'. Foto IFFR 2020 |
Maar ook het Italiaanse familiedrama Rosa Pietra Stella is in dit opzicht vermeldenswaard.
Vooral het 11-jarige dochtertje - uiteindelijk door Jeugdzorg uit huis geplaatst - speelt geweldig.
Of The Longest Day: een absurdistische verzameling ogenschijnlijk onsamenhangende scenes rond het midzomernachtfeest.
Wat bezielt de personages?
Waarom doen ze wat ze doen?
Het draait allemaal om het stellen van vragen.
In een film zie ik liever meer (opgeworpen) vragen dan antwoorden.
Door vragen op te werpen doorbreek je vanzelfsprekendheden.
Kijk maar, het is niet zo eenvoudig als het lijkt!
Een voorbeeld van een film die op dit punt niet zo goed scoort is Adults in the room over de Griekse minister van financiën Varoufakis.
Het is allemaal iets te voorspelbaar en cliché-matig.
 |
| Uit 'Nasir'. Foto IFFR 2020 |
Een open einde betekent juist dat de kijker zelf aan zet is.
Nasir heeft geen open einde, de afloop wordt de kijker juist op het netvlies gebrand.
Wel vraagt de kijker zich na afloop wanhopig af wat er met de door hem zo liefdevol verzorgde naasten zal gebeuren.
In The longest day is het einde dan weer onverwacht zoetsappig, maar ook een beetje absurdistisch en 'te mooi om waar te zijn' (en om die reden enigszins onbehaaglijk)
Ofrenda, van een piepjonge (21!) Argentijnse regisseur spant qua open einde en kijker aan zet de kroon.
Deze film draait om onzekerheden, en de gebrekkige kneedbaarheid van de werkelijkheid.
Het gevoel van noodzaak is voor mij een belangrijk punt.
Zowel Nasir als This is not a burial worden hierdoor gedragen.
In deze films gaat het vooral om de onverwisselbare details: zó is het leven in dát huis, in dít onvervangbare dal, van déze mensen (en hun doden).
Maar bijvoorbeeld ook Atlantique, een film die al eerder in de prijzen viel (Cannes).
 |
| Uit 'Yellowing'. Foto IFFR 2020 |
Ook de films die in het kader van het verzet in HongKong op het festival werden vertoond komen op mij over als noodzakelijke getuigenissen.
Yellowing is een opvallend moedige documentaire over de Occupy-beweging in HongKong (2015).
Om deze acties van dichtbij te kunnen vastleggen hebben de makers zelf hun leven gewaagd.
 |
| Uit 'Yellowing'. Foto IFFR 2020 |
Maar ook The longest day lijkt voort te zijn gekomen uit een behoefte om te getuigen over bepaalde (verborgen) aspecten van de werkelijkheid.
In deze originele film worden dagelijkse kwellingen en relationele problemen die we allemaal kennen uitgebeeld.
De acteurs gaan hiervoor psychologisch wel uit de kleren (naakt acteerspel, psychologische diepgang).
 |
| Uit 'Emilia'. Foto IFFR 2020 |
Een film die op dit punt (gevoelde noodzaak) een beetje tegenviel was Emilia.
Geworstel met liefdesproblemen, gegoten in een trage arthouse film, die desondanks meer vorm dan inhoud is.
Maar in het land van herkomst mogelijk revolutionair, vanwege het thema (liefde tussen vrouwen).
Ook Adults in the room over de Griekse minister leek minder voort te komen uit diepgevoelde noodzaak dan uit de gedachte: zou het niet vermakelijk/interessant zijn om hier eens een film over te maken?
Achtergrondmuziek is er vaker wel dan niet, ook in de arthouse film.
Helaas heb ik met achtergrondmuziek altijd het idee dat ik in de maling wordt genomen.
Zijn het nu de beelden (film!) of is het vooral de muziek waardoor mijn emoties gestuurd worden?
Ik word er achterdochtig van - zeker bij aanhoudende en harde muziek - en raak afgeleid.
Alweer is Adults in the room het meest clichématige voorbeeld.
 |
| Adults in the room. Foto Moviemeter |
Veel films zijn traag.
Traagheid is een kwaliteit van de literaire film, maar natuurlijk niet koste wat het kost.
Al is het maar omdat geen vaste regels of protocollen nóg kenmerkender is.
Oftewel: een trage film is niet per se een literaire film.
Wel is een film volgens het boekje, zonder één grensverleggende of verrassende gedachte bijna per definitie de filmvariant van de Bouquet-reeks.
Ofrenda is bijvoorbeeld opvallend traag.
Dit debuut is zeker de moeite waard - goede acteurs, mooie beelden - maar lang niet de beste van de films die ik heb gezien.
Interessant is dat deze film van een 21-jarige debutant juist bij de oudere vrouwen in de zaal erg in de smaak lijkt te vallen: 'you made a poem', merkt eentje op.
 |
| Uit 'Ofrenda'. Foto IFFR 2020 |
Nasir is traag, maar nergens té.
Wat lang in beeld gehouden wordt, is belangrijk: daar komt het op neer.
Zoals bijvoorbeeld ook het gezicht en interieur van de oude weduwe in It's not a burial, dat zich na de film op je netvlies heeft gebrand.
Emilia is eveneens traag - voldoet in die zin 'aan de regels' - maar Sibyl, een Franse, wat psychologische film weer niet.
Toch is Sibyl, dat net als Emilia over strubbelingen in de liefde gaat, wat mij betreft de betere film van de twee.
 |
| Uit 'Sibyl'. Foto IFFR 2020 |
Ook de films over bodem, landschap en fossielen (Magic Mountain, At the bottom of the sea, Suzanne Daveau, Sicherheit123) zijn traag.
Evenals de onderwerpen die hierin centraal staan, dat moet er wel bij...
 |
| Uit 'Sicherheit123'. Foto IFFR 2020 |
In sommige films keert de traagheid zich tegen je, zoals in Lost in the fumes, over een vroege rebel in HongKong.
Deze film zou naar mijn idee aantrekkelijker zijn met een pondje minder.
Dan is er Atlantis, een nogal zwarte en hier en daar absurdistische film uit de Oekraïne.
Traag, jawel, en de kijker wordt enigszins op de proef gesteld.
 |
| Uit 'Atlantis'. Foto IFFR 2020 |
Zo kom ik op een ander kenmerk van de literaire film: het vermijden van commerciële verleidingstactieken.
Zo'n film kán een beproeving worden, maar dat is hier niet het geval.
Atlantis lijkt voort te komen uit de diepere noodzaak om ondanks verschrikkingen - '2025, one year after de war' - en (ecologische) verwoesting op zoek te gaan naar de zin van het leven.
En vooral: naar wat mensen bindt; aan elkaar en aan hun omgeving.
Tot slot de kracht van het beeld, die geen voice-over of ander toevoeging (muziek) nodig heeft.
Bij documentaires is dit misschien teveel gevraagd, hoewel enkele docu's in deze reeks uitblinken in beeld zonder toelichting (Sicherheit123).
Bijzonder in dit verband is de dansfilm The Cube Phantom, die buiten alle categorieën lijkt te vallen.
Natuurlijk is er muziek, maar er is tenminste geen commentaar.
Toch is het op een bepaalde manier een documentaire.
De maker is aanwezig bij de Q&A en verklaart dat hij aanvankelijk een documentaire wilde maken over de recente ontwikkelingen in HongKong.
Maar er waren 'al zoveel goede documentaires' dat het hem bezwaarlijk leek om daar nog een aan toe te voegen.
Zo ontstond het idee van een dansfilm op tien verschillende locaties in de stad.
Deze film is zeer expressief, conceptueel.
Bijna beeldende kunst:
 |
| Uit 'The cube phantom'. Foto IFFR 2020 |
Het idee is origineel, en de uitvoering is perfect.
Al zijn de dansers freelancers en behoren ze niet tot de absolute top in de danswereld.
Deze film scoort dus ook goed op het punt geen vaste protocollen.
Vergeet ik nog iets, in het kader van de 'literaire meetlat'?
Lydia Lunch is nu niet bepaald een literaire film, maar desalniettemin de moeite waard, maatschappijkritisch en zelfs heerlijk opstandig en feministisch.
Soms kan een enkel kenmerk - in dit geval maatschappijkritisch - dus heel zwaar meetellen in het oordeel.
 |
| Uit 'Serial parallels'. Foto IFFR 2020 |
De korte film Serial Parallels is een feest.
Al zou ik niet weten hoe ik deze film volgens mijn eigen meetlat zou moeten beoordelen.
De beelden spreken voor zich.
Alles bij elkaar is dat toch het grootste compliment dat je een film - immers een verzameling beelden - kunt maken.
 |
| Categorieën IFFR: Bright Future (geel), Voices (blauw), Deep Focus (groen) en Perspectives (rood). |
BRIGHT FUTURE
BC- Bright Future Competition
Argentinië, 2020, Juan Mónaco Cagni.
Gezien: 26.01, 16:15, Pathé 3, met Q&A.
Trage en stille film met veel close-ups en natuur over 2
opgroeiende meisjes die elkaar als 20-ers een keer terugzien.
Speelt in de streek waar 21-jarige regisseur opgroeide.
Speelt in de streek waar 21-jarige regisseur opgroeide.
TG- Bright Future: Tiger Competition
Nasir +++++
India/Nederland/Singapore, 2020, Arun Karthick.
Gezien: 01-02, 12:45, Pathé 4, met Q&A regisseur.
Juweel!
Indringende en haast verpletterende film over zachtaardige en poëtische moslim in stoffenwinkel, tussen de rellen van het oprukkende Hindoe-nationalisme.
Q&A: beelden zijn niet zozeer esthetisch bedoeld, noch symbolisch, maar vooral om de alledaagse leefwereld van de hoofdpersoon invoelbaar in beeld te brengen.
Traag, maar nergens te, onwillekeurig toch extreem esthetisch, fijngevoelig camerawerk.
Qua camerawerk te vergelijken met 'It's not a burial'
Indringende en haast verpletterende film over zachtaardige en poëtische moslim in stoffenwinkel, tussen de rellen van het oprukkende Hindoe-nationalisme.
Q&A: beelden zijn niet zozeer esthetisch bedoeld, noch symbolisch, maar vooral om de alledaagse leefwereld van de hoofdpersoon invoelbaar in beeld te brengen.
Traag, maar nergens te, onwillekeurig toch extreem esthetisch, fijngevoelig camerawerk.
Qua camerawerk te vergelijken met 'It's not a burial'
ML- Bright Future Mid-length
At the bottom of the sea +++
Duitsland, 2020, Karsten Krause.
Gezien: 27-01, 12:15, KINO 2, met Q&A.
Texaanse vlakte, oorspronkelijk onder zeeniveau, zeegeluiden
op de achtergrond.
Over fossielen én sporen van migratiestromen.
Q&A met twee onderzoekers - film is ontstaan n.a.v. onderzoek.
Over fossielen én sporen van migratiestromen.
Q&A met twee onderzoekers - film is ontstaan n.a.v. onderzoek.
BF- Bright Future Main Programme
The Magic Mountain +++
België, 2020, Eitan Efrat/Daniël Mann.
Gezien: 28-01, 12:15, KINO
Drie verhalen over geneeskrachtige bronnen in het inwendige van de aarde.
Drie verhalen over geneeskrachtige bronnen in het inwendige van de aarde.
Nafi's father ++++
Senegal, 2019, Mamadou Dia.
Gezien: 29-01, 12:15, Pathé 4, met Q&A.
Spanningen rondom een huwelijk, sjeik die de macht in het
dorp over wil nemen onder het mom van Islam, strijd uitgevochten tussen twee
broers.
Goed spel, sociologische achtergrond.
Goed spel, sociologische achtergrond.
This is Not a Burial, It's a Resurrection +++++
Lesotho/Italië, 2019, Lemohang Jeremiah Mosese.
Gezien: 29-01, 15:30, Pathé 4.
Beeldschone, diepzinnige en indringende film over een dorp
in een dal dat door een stuwdam onder water zal komen te staan.
Betoverende landschappen met als centraal personage een onverzettelijke grootmoeder die al haar geliefden heeft moeten begraven.
Wat gebeurt er met de graven in het dorp?
Te mooi om waar te zijn: uiteindelijk schaart het dorp - dat zich aanvankelijk liet sussen door mooie woorden - zich achter de activiste.
Betoverende landschappen met als centraal personage een onverzettelijke grootmoeder die al haar geliefden heeft moeten begraven.
Wat gebeurt er met de graven in het dorp?
Te mooi om waar te zijn: uiteindelijk schaart het dorp - dat zich aanvankelijk liet sussen door mooie woorden - zich achter de activiste.
 |
| Uit 'Suzanne Daveau'. Foto IFFR 2020 |
Suzanne Daveau ++++
Portugal, 2019, Luisa Homem.
Gezien: 30-01, 19:00, LantarenVenster5.
Historische documentaire met foto- en filmmateriaal over de
geografe Suzanne Daveau, met achtergrondcommentaar van haarzelf.
Stond aan de bron van de Portugese geografie, destijds nog zowel fysisch als sociaal.
Pleidooi voor grote verbanden, gelooft niet in doorgeschoten specialisatie.
Film wordt helaas verstoord door een eindeloos tegen zijn vrouw kleppende kakker naast me; uiteindelijk iets van gezegd, waarna ze - hij dodelijk beledigd, zijn vrouw verontschuldigend - vertrokken.
Stond aan de bron van de Portugese geografie, destijds nog zowel fysisch als sociaal.
Pleidooi voor grote verbanden, gelooft niet in doorgeschoten specialisatie.
Film wordt helaas verstoord door een eindeloos tegen zijn vrouw kleppende kakker naast me; uiteindelijk iets van gezegd, waarna ze - hij dodelijk beledigd, zijn vrouw verontschuldigend - vertrokken.
VOICES
VO- Voices Main Programme
The Longest Day ++++±
Zweden/Finland, 2020, Jonas Selberg, Augustsén.
Gezien: 29-01, 09:15, LantarenVenster 5.
Komische maar ook diepzinnige film. Begint met personages
die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben, allen gefilmd in de dagen
voor het midzomerfeest.
Met harvesters, grootschalige kap, elandenvallen, een met overheidsgeld gefinancierde elandenbrug waar geen eland gebruik van lijkt te maken... kiem van verbondenheid op midzomerfeest.
Met harvesters, grootschalige kap, elandenvallen, een met overheidsgeld gefinancierde elandenbrug waar geen eland gebruik van lijkt te maken... kiem van verbondenheid op midzomerfeest.
Emilia +++
Argentinië, 2020, César Sodero.
Gezien: 30-01, 09:30, Pathé 3.
Patagonië, jong meisje komt terug bij haar moeder in het
dorp waar ze opgroeide.
Goed spel, maar inhoudelijk niet bijster interessant: treuren over verloren liefdesrelatie, getob met nieuwe en bestaande scharrels.
Zou een Franse film kunnen zijn ;-)
Goed spel, maar inhoudelijk niet bijster interessant: treuren over verloren liefdesrelatie, getob met nieuwe en bestaande scharrels.
Zou een Franse film kunnen zijn ;-)
Sibyl ++++
Frankrijk/België, 2019, Justine Triët.
Gezien: 30-01, 13:15, de Doelen Jurriaanse Zaal.
Weliswaar Frans, eveneens over de liefde - zie 'Emilia' -
maar pittiger dan Emilia, goed gespeeld en grappig.
Zit vaart in, nogal complex, psychologisch, hier en daar clichématig.
Zit vaart in, nogal complex, psychologisch, hier en daar clichématig.
Rosa Pietra Stella ++++
Italië, 2020, Marcello Sannino.
Gezien: 31-01, 10:00, de Doelen Jurriaanse Zaal.
Scharrelaar Carmela - onverantwoordelijk maar principieel - woont samen met moeder en dochter en dreigt
telkens te worden uitgezet uit haar huis.
Haar 11-jarige dochter staat onder toezicht van jeugdzorg en wordt heen en weer getrokken tussen liefde en afkeer voor haar moeder.
Uiteindelijk wordt ze door Jeugdzorg uit huis gezet.
Eenvoudig verhaal, opvallend goed spel, indringende beelden.
Haar 11-jarige dochter staat onder toezicht van jeugdzorg en wordt heen en weer getrokken tussen liefde en afkeer voor haar moeder.
Uiteindelijk wordt ze door Jeugdzorg uit huis gezet.
Eenvoudig verhaal, opvallend goed spel, indringende beelden.
LL- Voices: Limelight
Atlantique ++++
Frankrijk/Senegal/België, 2019, Mati Diop.
Gezien: 31-01, 12:30, Oude Luxor Theater.
Groep jongens vertrekt met bootje uit Dakar, vergaan, en
blijven rondspoken in de stad.
Goed spel, onderliggende thematiek interessant, maar naar mijn smaak te 'bovennatuurlijk'
Goed spel, onderliggende thematiek interessant, maar naar mijn smaak te 'bovennatuurlijk'
Atlantis +++±
Oekraïne, 2019, Valentyn Vasyanovich.
Gezien: 31-10, 21:30, Cinerama 1.
Zwarte, sombere, hier en daar wat absurdistische film,
toekomstbeeld 2025, 'one year after the war': leven temidden van (ecologische)
verwoesting, massagraven en toch reden vinden om te blijven.
VS- Voices Short
Elephant wearing an obelisk ++++
Duitsland, 2018, Bettina Nürnberg/Dirk Peuker
Interessante korte docu over de gebouwen van architect Scarpa te Venetië, vertoond bij 'The Magic Mountain'.
PERPECTIVES
WS- Perspectives: Wait and See
Meanwhile on earth +++±
Zweden, 2020, Carl Olsson
Gezien: 24-01, 14:15, Cinerama 5. Begrafeniswezen achter de schermen, droogkomisch.
Traag, terugkerende personages, geen verhaal, camera beweegt mee)
Zweden, 2020, Carl Olsson
Gezien: 24-01, 14:15, Cinerama 5. Begrafeniswezen achter de schermen, droogkomisch.
Traag, terugkerende personages, geen verhaal, camera beweegt mee)
Sicherheit123 ++++
Oostenrijk/Italië, 2019, Julia Gutweniger/Florian Kofler.
Gezien: 01-02, 15:00, Cinerama 2, met Q&A beide
makers.
Docu over uiteenlopende veiligheidsmaatregelen in de Alpen,
tot hoge muren rond hotels aan toe. Willen we dit?
Kunnen we niet net als vroeger verkassen als het ergens niet veilig is?
Is het vooral voor toeristen?
Sympathieke en subtiel-kritische jonge makers.
Kunnen we niet net als vroeger verkassen als het ergens niet veilig is?
Is het vooral voor toeristen?
Sympathieke en subtiel-kritische jonge makers.
TB- Perspectives: The Tyger Burns
Adults in the room +++
Frankrijk/Griekenland, 2019, Costa Gavras.
Gezien: 27-01, 15:30, Cinerama 1. Matig geacteerde
politieke thriller over de Griekse minister van financiën.
Thematiek interessant, enigszins kolderiek, knieval voor grote publiek?
Thematiek interessant, enigszins kolderiek, knieval voor grote publiek?
Leonie, actrice en spionne +++±
Nederland, 2020, Annete Apon.
Gezien: 01-02, 11:15, TR Schouwburg Grote Zaal.
Docu over dubbelspion en actrice die zichzelf keer op keer
in de nesten werkt.
Vermoedelijk ADHD.
Interessant: haar arrestatie in de jaren vijftig, in relatie tot de rol van Prins Bernhard in de oorlog.
Vermoedelijk ADHD.
Interessant: haar arrestatie in de jaren vijftig, in relatie tot de rol van Prins Bernhard in de oorlog.
Ordinary Heroes: Made in Hong Kong
Memories to Choke On, Drinks to Wash Them ++++
Hongkong, 2019, Leung Ming-kai/Kate Reilly.
Gezien: 27-01, 22:00, LantarenVenster 6, met Q&A.
Interessante, grappige en subtiele, zogezegd
'diepmenselijke' film over taal en eten.
Vier verhalen - oma met verzorgster, broers in speelgoedwinkel, gezamenlijk met mannelijke collega etende lerares, 'you think we don't get along?' - eindigend met recente protesten. Een van de actrices tevens regisseur.
Vier verhalen - oma met verzorgster, broers in speelgoedwinkel, gezamenlijk met mannelijke collega etende lerares, 'you think we don't get along?' - eindigend met recente protesten. Een van de actrices tevens regisseur.
The Cube Phantom ++++±
Hongkong, 2019, Alan Lau.
Gezien: 28-01, 20:45, LantarenVenster 2, met Q&A
Dansfilm met professionele freelancer-dansers, gefilmd op
tien locaties te HongKong. 'Floating City' poëtisch en indringend in beeld.
Q&A: 'Ik wilde een docu maken over de stad, maar er waren al zoveel
interessante docu's, toen heb ik besloten om het anders te doen'.
Beeldschoon, indringend, grote verrassing.
Beeldschoon, indringend, grote verrassing.
Lost in the Fumes +++
Honkong, 2018, Nora Lam.
Gezien: 29-01, 20:45, LantarenVenster 2, Q&A met de
directeur.
Docu over de 25-jarige Edward Leung die in 2015 deelnam aan
de verkiezingen met HongKong Indiginous. Opvallend: introverte, periodiek
depressieve jongen die zichzelf 'loser' noemt, komt ineens in actie en is zijn
tijd vooruit.
Te lang: deze docu had korter gekund.
Te lang: deze docu had korter gekund.
Yellowing ++++±
Hongkong, 2016, Chang Tze-woon.
Gezien: 31-10, 14:45, Cinerama 2, met Q&A
directeur.
Over Occupy in HongKong, 2014. Indrukwekkende en moedig
gefilmde docu over de grote groep jongeren aan de frontlinie.
 |
| Uit 'Serial Parallels'. Foto's IFFR 2020 |
Serial Parallels +++++
Hongkong/Duitsland, 2019, Max Hattler.
Gezien met The Cube Phantom, 28-01, 20:45, LantarenVenster 2
Korte maar enerverende voorfilm over Hongkongs flatgebouwen die ‘dansen’, opzwepende achtergrondmuziek, geen tekst, geen mensen.
 |
| Uit 'Eye bags'. Foto IFFR 2020 |
Eye Bags +++
Hongkong, 2016, Jun Ho Wai-Kwan.
Gezien met ‘Memories to choke on…’, 27-01, 22:00, LantarenVenster
6
Animatie, grappig maar niet indrukwekkend
DEEP FOCES: BB- Beth B: War is Never Over
Lydia Lunch - The War is Never Over ++++
VS, 2019, Beth B. Gezien: 28-01, 15:15, Pathé 2, met
Q&A, aanwezig Beth B. én Lydia Lunch.
Docu over de felle en rebelse punkzangeres Lydia Lunch, New
York. LL lijkt tijdens de Q&A nog altijd een recalcitrante dwarskop, rolt
met de ogen in reactie op vragen uit het publiek, enzovoort.
 |
| Rotterdam Centraal, stationsplein. Foto IFFR 2020 |
Reacties
Een reactie posten